به گزارش تحریریه، «ولادیمیر پوتین» در جریان سفر رسمی خود به تاجیکستان و در حاشیه نشست شورای سران کشورهای عضو اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (همسود) (CIS) سخنان مهمی را در مورد رابطه با ایران، سیاست منطقه ای و جهانی مسکو و تشکیل جهان چندقطبی بیان کرد.

رئیس‌جمهور روسیه در این سخنرانی با لحنی قاطع خطاب به ایالات متحده و ناتو هشدار داد و تاکید کرد که ارسال موشک به اوکراین، ایجاد بلوک نظامی در شمال اروپا و تحرکات نظامی نزدیک مرزهای روسیه، خطوط قرمز مسکو به شمار می‌رود.

وی در این سخنرانی، ضمن اشاره به جنگ اوکراین، حمایت از مناطق روس‌زبان و مقابله با فشار غرب را از اهداف اصلی روسیه دانسته و بر توسعه روابط استراتژیک با ایران، تاجیکستان و همکاری‌های امنیتی و اقتصادی با افغانستان تصریح کرد.

این سخنان در واقع پیامی روشن در زمینه امنیت منطقه‌ای، ثبات خاورمیانه و آمادگی روسیه برای مقابله با هرگونه تهدید است.

همکاری نظامی روسیه و ایران

پیش از هر چیز از شما به خاطر دعوت رسمی به سفر دولتی به تاجیکستان تشکر می‌کنم. امروز در اینجا گرد هم آمده‌ایم تا آغاز رزمایش مشترک پنج کشور ساحلی دریای خزر را اعلام کنیم؛ رزمایشی که نماد همبستگی، اعتماد متقابل و مسئولیت مشترک ما در حفظ امنیت و ثبات این منطقه راهبردی است.

اکنون می‌خواهم به‌طور روشن و صریح درباره یکی از موضوعات مهم همکاری‌های نظامی ـ فنی فدراسیون روسیه با جمهوری اسلامی ایران سخن بگویم؛ موضوع تحویل جنگنده‌های «سوخو-۳۵».

روسیه هرگز همکاری‌های مشروع خود را پنهان نکرده است. همه می‌دانند که جمهوری اسلامی ایران شریک راهبردی و متحدی قابل اعتماد برای ماست؛ ایران کشوری است که در منطقه خاورمیانه نقش بسیار مهمی در حفظ توازن امنیتی و مبارزه با تروریسم بین‌المللی دارد. بر اساس همین درک مشترک، تصمیم گرفته شد که در چارچوب قراردادهای رسمی و مطابق با تمام معیارهای بین‌المللی، تعدادی از جنگنده‌های نسل چهار و نیم به ایران تحویل داده شود.

این تصمیم نه علیه هیچ کشور خاصی است و نه تهدیدی برای ثبات منطقه، بلکه گامی در جهت ایجاد توازن دفاعی مشروع به شمار می‌رود.

ایران سال‌هاست تحت فشار تحریم‌ها و تهدیدهای مستقیم قرار دارد و ما این وضعیت را به‌خوبی درک می‌کنیم. روسیه نیز تجربه مشابهی داشته و بنابراین همکاری دفاعی میان مسکو و تهران امری طبیعی و در عین حال ضروری است.

جنگنده‌های سوخو-۳۵ از پیشرفته‌ترین تجهیزات هوایی روسیه محسوب می‌شوند. این هواپیماها توانایی انجام مأموریت‌های گوناگون از جمله رهگیری هوایی و عملیات تهاجمی دقیق را در هر شرایط آب‌وهوایی دارند. ایران با در اختیار داشتن این تجهیزات می‌تواند توان دفاع هوایی و بازدارندگی خود را چندین برابر افزایش دهد.

در کنار انتقال تجهیزات، آموزش خلبانان ایرانی نیز آغاز می شود. گروهی از بهترین متخصصان نیروی هوایی روسیه در آموزش عملی و فنی نیروهای ایرانی مشارکت فعال خواهند داشت. این همکاری در چارچوب توافق‌نامه‌ای شفاف، علنی و کاملاً منطبق با اصول حقوق بین‌الملل انجام می‌شود.

ما از برخی کشورهای غربی شنیده‌ایم که مدعی‌اند این همکاری موجب بی‌ثباتی در منطقه خواهد شد. اما باید یادآور شوم، بی‌ثباتی را کسانی به خاورمیانه آوردند که بدون دعوت رسمی، به این منطقه لشکرکشی کرده و کشورها را ویران ساختند، سپس دیگران را متهم کردند. در مقابل، روسیه با احترام کامل به حاکمیت کشورها رفتار می‌کند و تسلیحات خود را نه برای تجاوز، بلکه برای دفاع مشروع در اختیار متحدانش قرار می‌دهد.

همکاری ما با ایران صرفاً محدود به خرید و فروش تجهیزات نظامی نیست. هم‌اکنون مسکو و تهران در زمینه‌های صنعت هوافضا، سامانه‌های پدافند هوایی و توسعه فناوری‌های بومی دفاعی، تبادل دانش و تجربه دارند. هدف نهایی این همکاری آن است که ایران بتواند در آینده بخش عمده‌ای از نیازهای نظامی خود را در داخل کشور تولید کند و روسیه در این مسیر از هیچ کمکی دریغ نخواهد کرد.

این همکاری در نهایت به صلح و ثبات منطقه‌ای منجر خواهد شد؛ زیرا هیچ قدرتی قادر نخواهد بود کشوری را که توان دفاع از خود را دارد، تهدید یا تحقیر کند.

در همین راستا، ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که روسیه و ایران متحدانی قابل اعتماد برای یکدیگرند. ما به تمامی تعهدات خود پایبند هستیم و مسیر همکاری را صرف‌نظر از فشارها و تحریم‌هایی که از سوی واشنگتن یا بروکسل اعمال می‌شود، ادامه خواهیم داد.

اجازه دهید به‌صراحت بگویم: دوران هژمونی یک‌جانبه در جهان به پایان رسیده است. ملت‌های مستقل حق دارند از خود دفاع کنند، سرنوشت خویش را تعیین نمایند و با هر کشوری که بخواهند، همکاری کنند. روسیه همان‌گونه که در سوریه و سایر نقاط منطقه نشان داده است، برای دفاع از دوستان خود آماده است و امروز نیز این پیام روشن را می‌فرستد: روسیه از امنیت ایران حمایت می‌کند، زیرا امنیت ایران به‌معنای ثبات خاورمیانه است.

رزمایش دریای کاسپین و امنیت منطقه‌ای

همکاران محترم، وزیران دفاع، فرماندهان نیروهای مسلح و نمایندگان کشورهای دوست ایران، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان،
امروز در اینجا گرد هم آمده‌ایم تا آغاز رزمایش مشترک پنج کشور ساحلی دریای خزر را اعلام کنیم. این رزمایش نماد همبستگی، اعتماد متقابل و مسئولیت مشترک ما در حفظ امنیت و ثبات این منطقه راهبردی است.

دریای خزر نه تنها بزرگ‌ترین دریاچه بسته جهان است، بلکه پلی میان ملت‌های ما، منبع عظیم انرژی و مسیر حیاتی تجارت و حمل‌ونقل بین‌المللی محسوب می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر این منطقه با تهدیدات متعددی روبه‌رو بوده است؛ از تروریسم و قاچاق بین‌المللی گرفته تا حضور نیروهای بیگانه و تلاش برای نفوذ خارجی در آب‌های ما.

پاسخ ما به این تهدیدات، تقابل نیست بلکه همکاری و انسجام دفاعی است. رزمایشی که برگزار می‌شود صرفاً یک مانور نظامی نیست، بلکه بیانی روشن از اتحاد سیاسی و اراده مشترک پنج ملت ساحلی خزر است. ما می‌خواهیم ثابت کنیم که امنیت این منطقه باید به دست کشورهای خود منطقه تضمین شود، نه قدرت‌های بیرونی.

در این تمرین مشترک، نیروهای دریایی، هوایی و زمینی هر پنج کشور در کنار یکدیگر کار خواهند کرد تا سناریوهای مختلف از جمله مقابله با حملات تروریستی دریایی، عملیات نجات در شرایط اضطراری، دفاع از خطوط انرژی و ارتباطی و کنترل عبور و مرور دریایی را تمرین کنند. این هماهنگی نه تنها توان دفاعی ما را افزایش می‌دهد، بلکه به نیروهای ما فرصت می‌دهد تا در میدان عمل، اعتماد و هم‌افزایی واقعی را تجربه کنند.

ما با جمهوری اسلامی ایران، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان روابطی دیرینه، تاریخی و برادرانه داریم و همگی بر این باوریم که دریای خزر باید منطقه‌ای برای صلح، همکاری و توسعه پایدار باقی بماند.

در عین حال اجازه نخواهیم داد هیچ نیروی خارجی از اختلافات کوچک برای برهم زدن ثبات یا ایجاد شکاف میان ما استفاده کند.

روسیه قاطعانه بر این باور است که امنیت دریای خزر باید منطقه‌ای باقی بماند. هیچ قدرت خارجی حق ندارد در این آب‌ها پایگاه نظامی ایجاد کند یا نیروهایش را مستقر سازد. این اصل در توافق‌نامه‌های خزر به‌روشنی ذکر شده است و امروز با برگزاری این رزمایش، ما به جهان نشان می‌دهیم که پنج کشور خزر خود قادر به تضمین امنیت مرزهای دریایی خویش هستند.

این رزمایش نماد آغاز مرحله‌ای نوین از همکاری‌های نظامی، فنی، اقتصادی و انسانی در حاشیه خزر است. در کنار مانورهای نظامی، پروژه‌های مشترکی در زمینه حفاظت از محیط زیست، حمل‌ونقل دریایی و مبارزه با آلودگی نفتی نیز در حال اجراست.

هدف نهایی ما روشن است: دریای کاسپین باید دریاچه‌ای برای صلح، همکاری و پیشرفت باقی بماند. من از تلاش همه نیروهای نظامی و سیاسی کشورهای شرکت‌کننده صمیمانه قدردانی می‌کنم. روسیه آماده است برای تقویت این همکاری، هرگونه حمایت فنی، آموزشی و عملیاتی را فراهم کند. ما با اتحاد، اعتماد و احترام متقابل نشان خواهیم داد که ملت‌های خزر می‌توانند خود حافظ امنیت و عزت خویش باشند.

افغانستان، آسیای مرکزی و تحولات مرزهای جنوبی روسیه

مایلم درباره تحولات مهمی سخن بگویم که در پیرامون مرزهای جنوبی ما در حال وقوع است، به‌ویژه در ایران، افغانستان و سراسر خاورمیانه. فدراسیون روسیه با دقت کامل این تحولات را دنبال می‌کند، زیرا ثبات در این مناطق مستقیماً با امنیت ملی روسیه پیوند دارد.

در کرملین با نگرانی مشاهده کرده‌ایم که ایالات متحده آمریکا بار دیگر تلاش‌هایی را برای بازگشت به افغانستان، به‌ویژه به پایگاه نظامی بگرام، آغاز کرده است. چنین اقدامی، در صورت تحقق، نه تنها نقض آشکار توافقات پیشین است، بلکه تهدیدی مستقیم برای توازن امنیتی در آسیای مرکزی و خاورمیانه به شمار می‌رود.

ما به‌خوبی به یاد داریم که حضور بیست‌ساله آمریکا در افغانستان چه پیامدهایی به‌جا گذاشت: ویرانی، مهاجرت گسترده، فقر، گسترش تولید و قاچاق مواد مخدر و بی‌ثباتی مزمن. اکنون همان نیروها با همان شعارها قصد بازگشت دارند، این بار با هدف کنترل مسیرهای انرژی و نفوذ بر مرزهای ایران، چین و روسیه.

اما من به‌روشنی اعلام می‌کنم: روسیه اجازه نخواهد داد که افغانستان بار دیگر به پایگاه نظامی بیگانگان تبدیل شود. ما به‌جای حضور نظامی، به همکاری واقعی میان ملت‌ها باور داریم. روسیه در کنار ایران، پاکستان، چین و کشورهای آسیای مرکزی آماده است تا برای بازسازی اقتصادی افغانستان، مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، و تقویت ساختارهای دولتی آن کشور همکاری کند. افغانستان نباید میدان رقابت قدرت‌ها باشد؛ باید به پلی برای همکاری منطقه‌ای تبدیل شود.

در مورد جمهوری اسلامی ایران نیز باید بگویم که روابط ما با تهران امروز در بالاترین سطح تاریخی خود قرار دارد. همکاری‌های ما نه تنها در عرصه نظامی و امنیتی، بلکه در زمینه‌های انرژی، حمل‌ونقل، تجارت و فناوری به‌طور گسترده ادامه دارد. ایران یکی از ستون‌های اصلی ثبات در خاورمیانه است. تلاش‌های ایالات متحده و متحدانش برای منزوی کردن ایران شکست خورده و امروز جهان به‌روشنی می‌بیند که بدون حضور ایران، هیچ تصمیم مهمی در منطقه قابل اجرا نیست.

روسیه قاطعانه از حق ایران برای توسعه فناوری صلح‌آمیز، برای دفاع مشروع از خود و برای ایفای نقش مستقل در منطقه حمایت می‌کند. ما بارها تأکید کرده‌ایم و امروز نیز تکرار می‌کنیم که امنیت ایران بخشی از امنیت روسیه است.

در مورد خاورمیانه به‌طور کلی، موضع ما روشن است: ما خواهان شکل‌گیری نظمی عادلانه، پایدار و چندقطبی در این منطقه هستیم. دوران سلطه یک‌جانبه غرب بر خاورمیانه پایان یافته است. امروز ملت‌های منطقه خود تصمیم می‌گیرند و روسیه آماده همکاری با همه آن‌هاست؛ از ایران و سوریه گرفته تا عربستان سعودی، مصر و حتی افغانستان.

ما به‌دنبال جنگ نیستیم، اما اجازه نخواهیم داد هیچ کشوری در مرزهای ما آتش بی‌ثباتی برافروزد. اگر ایالات متحده یا هر کشور دیگری تلاش کند پایگاه بگرام را دوباره فعال سازد و از خاک افغانستان برای تهدید امنیت منطقه استفاده کند، روسیه در همکاری با متحدان خود، در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای، واکنش لازم را نشان خواهد داد.

ما با ایران، تاجیکستان، ازبکستان و دیگر شرکای منطقه‌ای خود در تماس دائمی هستیم تا هرگونه تحرک خارجی در مرزهای جنوبی را زیر نظر بگیریم. امروز پیام ما به واشنگتن و ناتو روشن است: آسیای مرکزی، افغانستان و خاورمیانه، مناطق نفوذ طبیعی روسیه و ملت‌های منطقه‌اند، نه میدان بازی قدرت‌های فرامنطقه‌ای.

ما از مسیر دیپلماسی حرکت می‌کنیم، اما در صورت لزوم، از ابزارهای نظامی و امنیتی خود نیز استفاده خواهیم کرد. روسیه برای صلح، ثبات و احترام متقابل میان ملت‌ها ایستاده است، اما به همان اندازه آماده است از منافع خود و از امنیت متحدانش دفاع کند.

ناتو، آمریکا و جنگ اوکراین

ایالات متحده و ناتو باید بدانند که اقدامات اخیرشان را به‌طور جدی زیر نظر داریم. گسترش بی‌وقفه ناتو به سمت شرق، ایجاد پایگاه‌های نظامی در کشورهای همسایه ما و اکنون ارسال موشک‌های دوربرد، پهپادها و سامانه‌های پیشرفته حمله به اوکراین را ما تهدید مستقیمی علیه امنیت ملی خود می‌دانیم.

بار دیگر تأکید می‌کنم: هرگونه حمله‌ای از خاک اوکراین با این تسلیحات علیه سرزمین‌های روسیه از دید ما به‌عنوان حمله مستقیم ناتو به خاک فدراسیون روسیه محسوب خواهد شد و پاسخ ما متوجه مراکز تصمیم‌گیری خواهد بود، نه مزدوران در میدان نبرد.

ما اطلاعات دقیقی در اختیار داریم که ایالات متحده در حال تقویت حضور نظامی خود در شمال اروپا و نزدیک به مرزهای روسیه است و در تلاش است تا آنچه را «بلوک شمالی» یا «ناتوی قطبی» می‌نامد، ایجاد کند. تشکیل هر گونه ائتلاف نظامی جدید در نزدیکی مرزهای روسیه اقدامی خصمانه و تحریک‌آمیز است و روسیه ناگزیر از اتخاذ تدابیر متقابل است.

روسیه آماده گفت‌وگو با همه کشورها است، اما هرگز از موضع ضعف وارد مذاکره نخواهد شد. کشور ما را نمی‌توان تهدید یا فریب داد؛ ملت روسیه سابقه‌ای طولانی در مقاومت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد سرزمینش بار دیگر به خطر بیفتد. در مقابل تهدیدات، ما در حال تقویت نیروهای بازدارنده هسته‌ای، سامانه‌های دفاع هوایی و موشک‌های فراصوتی جدید هستیم.

ما تجهیزاتی در اختیار داریم که بسیاری از ارتش‌ها در جهان از داشتن آن محروم‌اند و باید برای کسانی که خیال شکست روسیه را در سر می‌پرورانند، این پیام روشن شود: ما نه تنها شکست نخواهیم خورد، بلکه هر تهاجمی را در نقطه آغاز آن خنثی و نابود خواهیم ساخت.

آمریکا، ناتو و متحدانشان ممکن است تصور کنند با ارسال موشک و نیروهای خارجی به اوکراین می‌توانند روسیه را از طریق جنگ نیابتی فرسوده کنند. آنان در اشتباهند. ما همواره نشان داده‌ایم که به هر تهدیدی علیه سرزمین و امنیت ملی‌مان با واکنش فوری و قاطع پاسخ خواهیم داد. در اوکراین، نیروهای مسلح فدراسیون روسیه عملیات خود را با دقت و بر مبنای استراتژی پیش می‌برند. هدف ما حمایت از مردم مناطق روس‌زبان، تضمین امنیت مرزهای روسیه و نابودی گروه‌های شبه‌نظامی و نئونازی است که دهه‌ها توسط غرب تجهیز و آموزش دیده‌اند. ما نه مردم اوکراین را تهدید می‌کنیم و نه با آن‌ها دشمنی داریم؛ دشمن ما کسانی هستند که کشورشان را به میدان جنگ علیه ما تبدیل کرده‌اند.

ارسال تسلیحات بیشتر به اوکراین و ایجاد پایگاه‌های نظامی در نزدیکی مرزهای روسیه نزدیک شدن به خطوط قرمز ماست. روسیه تحمل و خویشتنداری دارد، اما هر اقدام تجاوزکارانه‌ای بی‌درنگ و با تمام قوا پاسخ داده خواهد شد. ما به دنبال جنگ با هیچ کشور مستقلی نیستیم؛ هدف ما امنیت، ثبات و صلح در اروپا و جهان است، اما هرگاه لازم باشد از ابزارهای نظامی و امنیتی خود برای دفاع از منافع و متحدانمان استفاده خواهیم کرد.

ملت روسیه، سربازان فدراسیون و همه هموطنان بدانند که ما در مسیر تأمین پیروزی و امنیت پایدار گام برمی‌داریم و هر کس در غرب خیال شکست دادن روسیه را در سر دارد، باید خود را برای ناکامی و درس عبرت‌آموز آماده کند.

پایان/